Februari is de maand van het gebit; de gebitscontrole is dan gratis (u betaalt alleen evt. visitekosten) en u krijgt 10% korting op de gebitsbehandeling. Informeer naar de mogelijkheden!
Bij de jaarlijkse terugkerende zorg zoals vaccineren en ontwormen is de gebitscontrole en eventuele behandeling niet weg te denken. Zoals de meeste mensen voor preventieve zorg twee keer per jaar naar hun tandarts gaan, is het in de huidige tijd ook voor onze paarden van belang om de problemen juist te voorkomen dan te genezen. Ondanks dat we tegenwoordig steeds meer tandheelkundige ingrepen kunnen doen en de paarden niet meer altijd onder algehele narcose hoeven, willen we dit toch liever voorkomen. Het trekken van een paardenkies is een ingrijpende en tijdrovende klus met relatief hoge kosten.
Juist het voorkomen van scheve gebitten, ontstoken tanden of kiezen is onze verantwoordelijkheid. De wijze waarop wij in West-Europa paarden houden heeft tot gevolg dat het paardengebit niet slijt zoals de natuur dit voor ogen had. Door de levensjaren heen worden de kiezen korter. Anders dan bij de mens slijten de tanden elk jaar een stuk af. Door het relatief zachte voer zoals kuilgras, grashooi en zacht weidegras slijten de oppervlakten niet gelijkmatig en onvoldoende af. Onze paarden staan geen 18 uur per dag te kauwen maar slechts een gedeelte hiervan. Het gevolg is het ontstaan van scherpe randen en eventuele haken in de mond. Dit resulteert in scheve gebitten met in het ergste geval ontstoken tanden of kiezen.
Gebitsproblematiek
Verteringsproblemen
Deze scherpe en pijnlijke veranderingen in de mond veroorzaken vervolgens problemen bij het kauwen en de opname van voedingstoffen. Enkele typische verschijnselen zien er als volgt uit:
• voerbak niet leeg eten
• proppen maken
• vermageren
• overmatig speekselen
• slecht verteerde mest
• stank uit de mond
• uitvloeiing uit de neus
• afwijkende kauwbeweging
Problemen tijdens het rijden
Een ander veel voorkomend gevolg is een rij-technische probleem. Deze problemen zijn vaak wat lastiger vast te stellen en hangen af van de ervaring van de ruiter. Enkele klachten zijn als volgt te omschrijven:
• hoofdschudden
• onrustige tong
• vastpakken van bit
• tegen de hand zijn
• niet accepteren of vechten tegen het bit
• kanteling van het hoofd
• slecht presteren
Gebitsbehandelingen
De gebitsbehandelingen worden elektrisch uitgevoerd waarbij we gebruik maken van de nieuwste apparatuur van Capps Manufacturing Inc. De meeste paarden krijgen een kleine verdoving waardoor ze geen stress ondergaan. Met ontspannen kaakspieren kunnen we nauwkeurig het gebit onderzoeken, behandelen en uiteindelijk controleren om een optimaal kauwvlak te creëren. Zowel Rik als Hans maken gebruik van een steun waar het paard het hoofd op kan laten rusten. We gebruiken daarvoor een lichte verdoving en de eigenaar kan rustig naast het hoofd blijven staan. We behandelen de paarden op onze kliniek in Zeddam en bij u thuis. Aan huis moet er de beschikking zijn over warm en schoon kraanwater, elektriciteit en een overdekte en verharde werkruimte.
Bij Dierenartsenpraktijk Doetinchem Zeddam wordt de tandheelkundige zorg uitgevoerd door Rik Teunissen en Hans den Rooijen. Beiden hebben veel ervaring op het gebied van preventieve behandelingen. Ook voor specifieke probleemgevallen kunt u bij dit team terecht. Beiden zijn lid en Hans is gecertificeerd bij de NVVGP. De Nederlandse Vereniging Voor Gebitsverzorging bij Paarden.
Hans den Rooijen (links) en Rik Teunissen (rechts)
Frequentie
Wij adviseren een paard vanaf 2,5 jaar elk half jaar te laten controleren. Dit vanwege het wisselen van de tanden en kiezen. Bij het wisselen wordt het melkelement door het blijvende element uit de kaak gedrukt. Soms blijft een melkkies deels of geheel als een kroonkurk op de blijvende kies zitten en veroorzaakt kauwproblemen. Met behulp van een “doppentang” verwijderen we deze melkkiezen zodat de blijvende kies kan doorgroeien en het paard weer optimaal kan kauwen.
Wanneer het paard 5 jaar is geworden, is een jaarlijkse controle meestal voldoende. Alle tanden en kiezen zijn op dit moment gewisseld en we willen het gebit in optimale balans brengen. Elk volgend jaar halen we de scherpe randen/enamelpunten weg en voorkomen we de vorming van haken. Eventueel tandsteen wordt verwijderd en we zorgen dat de bitseats functioneel blijven.
Diastasen
Wanneer er tussen twee kiezen een open ruimte ontstaan is, noemen we dit een diastase. Deze term mag niet verward worden met een diastema. Dit betekent de regio waar geen tanden zitten en is in de regel de plek waar ook het bit in de mond ligt. Bij jonge paarden die nog niet uitgewisseld zijn, komen deze ruimten vaak voor en kunnen pijnlijke ontstekingen veroorzaken. Het voer gaat vast zitten en drukt het slijmvlies omlaag waarbij diepe pockets ontstaan. Ook bij het oudere paard kunnen diastasen pijnlijkheid veroorzaken. Paarden kauwen slecht en laten proppen voer uit de mond vallen. Het voer wordt langs de kiezen verplaatst en telkens als de pijnlijke plek wordt aangetikt, laat het paard het voer uit de mond vallen in de vorm van een rol of prop. Paarden die lang proppen maken gaan na verloop van tijd vermageren doordat ze te weinig voedingsstoffen opnemen.
Bij jonge paarden boren we de diastasen soms open. Bij oudere paarden kiezen we steeds meer voor een spoeltechniek onder hoge druk. Vervolgens kunnen we een tijdelijke vulling plaatsen. Aanpassing van het rantsoen is hierbij ook belangrijk. Nat kuilvoer gaat sneller vast zitten tussen de kiezen dan droog hooi.
Wolfskiezen
Een wolfstand of -kies is een kleine tand die net voor de eerste kies in de kaak zit. Vaak is dit tandje zichtbaar maar het kan ook net onder het tandvlees liggen of afwezig zijn. Wolfskiezen kunnen rij-technische problemen veroorzaken omdat het bit op deze kleine tand drukt. Hect paard vertoont verzet op het bit bij inbuigen aan de kant van de wolfstand. Ook kan zich dit uiten in plotseling hoofdschudden bij het aanspannen van de teugel.
Mocht het paard problemen ondervinden met rijden of lijkt dit in de toekomst een probleem te worden, dan kunnen we wolfskiezen operatief verwijderen. Het is verstandig het paard te laten controleren op de aanwezigheid van wolfstanden, voordat er een bit ingebracht wordt. Het trekken van deze tanden kan in de meeste gevallen op stal plaats vinden. Soms zijn de tanden fors van grootte of zijn juis ‘blind’ onder het slijmvlies aanwezig. Mogelijk maken we eerst een röntgenfoto om te kijken hoe de wortel geplaatst is. Dit doen we op de kliniek waarbij we het paard in een opvoelbox zetten. We kunnen in alle rust en met het juiste materiaal de tand verwijderen. Precisie en rust zijn uitermate belangrijk om deze tanden niet te laten breken bij het verwijderen.
\
Kiesextracties
Een gebroken tand of kies moet meestal verwijderd worden. Het trekken van een kies bij een paard is een lastige ingreep welke vaak veel tijd kost. In het verleden werden de kiezen onder algehele anesthesie eruit gestempeld. Tegenwoordig hebben we verschillende methoden om dit aan het staande paard via de mond of wang uit te voeren.
Nadat de kies verwijderd is, wordt er een bisico geplaatst. Na de ingreep blijft het paard enkele dagen op de kliniek om te beoordelen of het goed kan eten en controleren we of de bisico goed op zijn plek blijft zitten. Wanneer deze bisico een aantal keren wordt ingekort, zal het gat dichtgroeien.
De tegenoverliggend kies slijt niet meer af en de aangrenzende kiezen zullen gaan verplaatsen. Goede nazorg in de volgende jaren is van uiterst belang om niet wederom een gebroken kiesbreuk te krijgen.
EOTRH
Equine Odontoclastic Tooth Resorption and Hypercementosis is een verandering aan- en rond de snijtanden en haaktanden van het oudere paard. De wortels van de snijtanden lossen op en worden groter in omvang door de aanzet van cement. De tandkas lost ook op en wordt broos. Het verloop gaat gepaard met ontstekingen van het slijmvlies en vorming van tandsteen.
Tot op heden bestaat er geen efficiënte therapie. Afhankelijk van de ernst en het verloop zullen de tanden op den duur uitvallen.
De aandoening geeft verschillende klachten welke vaak een uiting van pijn zijn. Om deze pijn te bestrijden is het verwijderen van de ontstoken tanden een oplossing. Om de ernst te beoordelen maken we een röntgenfoto van de wortels. Vervolgens wordt in overleg met de eigenaar een plan gemaakt hoe stapsgewijs met de ziekte om te gaan.